ไอจิ-นาโกย่า: ของที่ระลึกที่คงเอกลักษณ์จากวัฒนธรรมดั้งเดิมสำหรับติดไม้ติดมือกลับบ้าน

ไม่ใช่เรื่องแปลกอะไรหากจะพูดว่า “อุอิโระ” เป็นหนึ่งในขนมที่เป็นสัญลักษณ์แห่งนาโกย่า เค้กนึ่งเหนียวหนึบหนับที่ทำจากแป้งข้าวเจ้านี้ มีประวัติยาวนานกว่า 350 ปี และมีหลากหลายรสชาติและสีสัน เช่น ชาเขียว น้ำตาลทรายแดง อะสุกิ และมันหวาน โดยส่วนตัวแล้ว ฉันชอบ “อะโอะยากิ อุอิโระ ฮิโตะคุจิ” อุอิโระรส “ซากุระ” สีชมพูน่ารักขนาดพอดีคำที่เข้ากันดีเมื่อรับประทานพร้อมชาเขียวรสเข้ม อย่างไรก็ตาม ฉันรู้สึกแปลกใจที่อุอิโระเป็นที่รู้จักในฐานะ “วากาชิ” (ขนมญี่ปุ่น) ประจำท้องถิ่นนี้

เมื่อตอนที่ฉันไปเยี่ยมชมโกดังเก็บสินค้าเดิมของ “คะคุคิว” หนึ่งในผู้ผลิตฮัตโจมิโสะที่เมืองโอคาซากิ ฉันรู้สึกประหลาดใจมากที่ได้เห็นถังไม้ขนาดมหึมาที่มีหินหนักๆ วางทับอยู่ด้านบน เนื่องจากกรรมวิธีการผลิตฮัตโจมิโสะส่วนมากนั้นยังคงใช้กรรมวิธีดั้งเดิมไม่เปลี่ยนแปลง โดยการใช้ระยะเวลาหมักยาวนานเป็นพิเศษเพื่อให้เกิดความลุ่มลึก สีน้ำตาลเข้ม และรสเค็มปนหวานที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะภูมิภาคนี้ (การหมักฮัตโจมิโสะใช้เวลา 2 ถึง 2.5 ปี ซึ่งรับประกันว่าคุ้มค่าสมการรอคอย…)

ผักดองโมริกุจิได้รับการรับรองอย่างเป็นทางการในฐานะหัวไชเท้าดองที่ยาวที่สุดในโลกด้วยความยาวกว่า 2 เมตร! ผักดองในกากสาเก (ที่เหลือจากกระบวนการผลิตสาเก) ทำให้หัวไชเท้ามีรสชาติเข้มข้นได้ที่และเข้ากันเป็นอย่างดีโดยเฉพาะอย่างยิ่งกับข้าวสักชาม นอกจากนี้ หากท่านเป็นผู้ชื่นชอบการดื่มสาเกแล้วล่ะก็ ก็มีสาเกให้ท่านลองจิบเช่นเดียวกัน สำหรับตัวฉันแล้ว ฉันชอบทำออมเล็ตที่ใส่โมริกุจิสุเกะซอยข้างใน... อ-ร่-อ-ย!

สาเกบางยี่ห้อ เช่น “คะโมชิบิโตะ คุเฮจิ” ได้กลายเป็นที่รู้จักไปทั่วโลก (จุมมาอิ ดาอิกิงโจของพวกเขา ได้ปรากฏอยู่บนเมนูของภัตตาคารที่ได้รับมิชลิน 3 ดาวบางแห่งในปารีส) ในขณะเดียวกัน สาเกยี่ห้ออื่นๆ เช่น “โฮระอิเซน” และ “คินโทระ” ก็เป็นที่ชื่นชอบของชาวบ้านท้องถิ่นและเหล่าแฟนสาเกในประเทศ
โรงกลั่นสาเกท้องถิ่นยังมีสายสัมพันธ์อย่างเหนียวแน่นกับวัฒนธรรมท้องถิ่นของญี่ปุ่น ในฐานะแฟนพันธุ์แท้ของ “ฮานะมัตสึริ” เทศกาลท้องถิ่นในแถบโอคุมิคาวะ รสบางเบาอันสดชื่นของโฮระอิเซนทำให้ฉันย้อนนึกถึงความทรงจำเกี่ยวกับการเต้นสวมหน้ากากอันทรงพลังของฮานะมัตสึริ

เมืองนิชิโอะในจังหวัดไอจิเป็นหนึ่งในบริเวณที่ผลิตเทนฉะ (ใบชาสำหรับมัทฉะ) ที่มีคุณภาพดีที่สุด ทำให้ได้มัทฉะคุณภาพสูงที่มีลักษณะเฉพาะตัวด้วยสีเขียวเข้ม กลิ่นหอมหวน และรสชาติอ่อนโยน เมืองนิชิโอะมีความสัมพันธ์อย่างแน่นแฟ้นกับความเฟื่องฟูของวัฒนธรรมชา ไม่เฉพาะในหมู่ขุนศึกในยุคฟิวดัลเท่านั้น แต่ยังรวมถึงในหมู่พ่อค้าวานิชและช่างฝีมือแถบภูมิภาคนี้ด้วย และปัจจุบัน บางครั้งเมืองนิชิโอะก็ได้รับการขนานนามว่า “ลิตเติ้ล เกียวโต” โดยมีมัทฉะกระป๋องเล็กๆ เป็นของที่ระลึกที่เหมาะที่สุดสำหรับใช้ในชีวิตประจำวันของท่าน

ถ้าเพียงแค่การดื่มชายังไม่พอแล้วล่ะก็ ยังมีผลิตภัณฑ์จากมัทฉะอีกมากมายตามร้านขายของที่ระลึกที่ตั้งอยู่ทั้งในเมืองนิชิโอะและนาโกย่า โดยจากร้านต่างๆ ที่ท่านสามารถเลือกซื้อผลิตภัณฑ์จากมัทฉะนี้ ตัวอย่างขนมบางชนิดที่ฉันชอบ เช่น มัทฉะบามคูเฮนและคุกกี้แซนด์วิชเนยรสมัทฉะของร้านซาอิโจเอ็นไอยะ มัทฉะนั้นเข้ากันได้ดีกับรสสัมผัสและความหวานของขนมแบบตะวันตก และโดยส่วนตัวแล้ว ฉันก็ชอบรับประทานขนมเหล่านี้กับกาแฟด้วยเช่นกัน

ครั้งหนึ่ง เพื่อนของฉันจากเมืองเซโตะกล่าวติดตลกว่า “พวกเราแทบไม่ได้ซื้อถ้วยหรือจานชามให้ตัวเองเลย... เพราะทุกครั้ง จะมีเพื่อนของใครคนหนึ่ง ไม่ก็คุณลุงของใครสักคนที่เป็นช่างปั้นหม้อ และเราก็ได้พวกถ้วยชามมาแบบฟรีๆ...” ไม่รู้ว่าจริงหรือเปล่า แต่นี่แสดงให้เห็นว่าเครื่องปั้นดินเผาเป็นอุตสาหกรรมอันยิ่งใหญ่ในภูมิภาคนี้

งานเคลือบกลัวซอเน (Cloisonné) หรือที่เป็นที่รู้จักในชื่อ “ชิปโป-ยากิ” ในประเทศญี่ปุ่น เป็นหนึ่งในงานหัตถศิลป์เฉพาะของจังหวัดไอจิที่งดงามที่สุด ด้วยเทคนิคในการผลิตที่โดดเด่นไม่เหมือนใครแห่ง “โอวาริ-ชิปโป” ที่สมบูรณ์แบบมาตั้งแต่กลางศตวรรษที่ 19 ทำให้เมืองอามะและบางส่วนของนาโกย่ากลายเป็นศูนย์กลางการผลิตนับแต่นั้นเป็นต้นมา เข้าชมหมู่บ้านศิลปะชิปโปในเมืองอามะและเรียนรู้เทคนิคผ่านการเวิร์คช็อปที่ท่านสามารถลองทำเข็มกลัด พวงกุญแจ หรือจี้ในแบบของตัวเองสำหรับเป็นของที่ระลึกกลับบ้าน

อะริมัตสึ ชิโบริเป็นงานหัตถศิลป์ดั้งเดิมเฉพาะที่นาโกย่าที่มีความเป็นมาราว 400 ปี เทคนิคการมัดย้อมที่มีเอกลักษณ์นี้มีหลากหลายรูปแบบ และผ้าที่ถูกย้อม (เดิมคือการย้อมด้วยสีคราม แต่ปัจจุบันมีหลากหลายสี) ได้ถูกนำมาทำเป็นกิโมโน ยูคาตะ และสิ่งของอื่นๆ แม้ว่าอะริมัตสึ ชิโบริจะถูกมองว่าเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมดั้งเดิมที่เก่าแก่ที่สุดที่นาโกย่ามีอยู่ แต่ก็มีศิลปิน ดีไซน์เนอร์ และผู้ผลิตรุ่นใหม่มากมายที่นำเทคนิคต่างๆ มาผลิตผลงานแบบใหม่ทั้งหมด

ประวัติความเป็นมาของนาโกย่าเซนซุเริ่มขึ้นตั้งแต่ช่วงกลางศตวรรษที่ 18 ในขณะที่เกียวโตเซนซุมักถูกใช้โดยผู้หญิงในกิจกรรมทางวัฒนธรรมต่างๆ เช่น งานเต้นรำตามประเพณีและพิธีชงชา แต่นาโกย่าเซนซุมักถูกใช้สำหรับงานที่เป็นทางการมากกว่าและถูกมองว่าเป็นพัดสำหรับผู้ชาย ครั้งหนึ่ง ฉันเคยมีโอกาสเข้าร่วมเวิร์คช็อปการทำเซนซุที่จัดขึ้นที่ซุเอะฮิโรโดะ หนึ่งในผู้ผลิตเซนซุที่เก่าแก่ที่สุดในนาโกย่า วิธีการทำเซนซุนั้นดูเหมือนค่อนข้างง่าย โดยให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมวาดลวดลายอย่างอิสระลงบนพัดกระดาษและติดลวดลายนั้นลงบนโครงไม้ไผ่

ผู้เขียน
ไอรีน เดวาลด์

ไอรีนเป็นดีเจวิทยุ พรีเซ็นเตอร์ทางโทรทัศน์ ผู้บรรยาย และพิธีกร จากจังหวัดไอจิ ประเทศญี่ปุ่น เธอจบการศึกษาปริญญาตรีด้านศิลปการละคร จากรอยัลฮอลโลเวย์ มหาวิทยาลัยลอนดอน ในปี 2005 ตลอดเวลาที่ศึกษาในต่างประเทศ เธอได้ค้นพบว่าตัวเองหลงใหลในเทศกาลและศิลปะการแสดงของญี่ปุ่นแบบดั้งเดิม ทำให้ในท้ายที่สุด เธอกลับมายังไอจิและอุทิศตนเพื่อเผยแพร่วัฒนธรรมท้องถิ่น ประเพณี และเสน่ห์ที่ถูกซ่อนไว้

* คอลัมน์นี้ถูกแปลจากเนื้อหาภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทย